Do dzisiejszych czasów dotrwało na Dolnym Śląsku 28 wiatraków typu holender. W większości przypadków to ruiny, są jednak wyjątki, do których należą wiatraki w Gogołowie, Gostkowie, Żółkiewce, Bożnowicach oraz Jerzmanowicach.
Na terenie Dolnego Ślaska znajdziemy ponadto osiem drewnianych koźlaków oraz jeden paltrak.
Wiatraki typu holender
- Bożnowice, pow. Ząbkowice Śl., gm. Stoszowice – II poł. XVIII w., stan dobry
- Budzów, pow. Ząbkowice, gm. Stoszowice – ruina
- Dobroszów, pow. Strzelin, gm. Przeworno – XVIII w., ruina
- Gogołów, pow. Świdnica, gm. Świdnica – ok. 1857 r., stan bardzo dobry, pokoje do wynajęcia
- Gostków, pow. Wałbrzych, gm. Stare Bogaczowice – II poł. XVIII w., stan dobry
- Grudza, pow. Lwówek Śl., gm. Mirsk – ruina
- Jerzmanowice, pow. Legnica, gm. Chojnów – I poł. XVIII w., obecnie restauracja
- Kołaczów, gm. Dzierżoniów – ruina
- Komorów, pow. Świdnica, gm. Świdnica – I poł. XIX w., uszkodzony
- Kotlina, pow. lwówecki, gm. Mirsk – ruina
- Krzelków, pow. Ząbkowice, gm. Ziębice – ruina
- Mysłów, pow. Jawor, gm. Bolków – ruina
- Okulice, pow. wrocławski, gm. Sobótka – bardzo skromne pozostałości
- Owczary, gm. Oława – z XIX w., ruina
- Pietrzyków, pow. Świdnica, gm. Dobromierz – ok. 1790 r., stan dobry, odremontowany
- Piława Górna, pow. Dzierżoniów, gm. Piława Górna – XVIII w., przebudow. na dom
- Pisarzowice, gm. Lubań – 1846 r., ruina
- Polkowice, pow. Polkowice, gm. Polkowice – 1882 r., w 2019 r.
- Pyszczyn, pow. Świdnica, gm. Żarów – XVIII w., ruina
- Raciborowice Górne, pow. bolesławiecki, gm. Warta Bolesławiecka – koniec XVIII w., ruina
- Radziechów, pow. złotoryjski, gm. Zagrodno – z końca XIX w., ruina
- Sady Górne, pow. Jaworski, gm. Bolków – ruina
- Skorzynice, gm. Lwówek Śląski – ruina
- Stare Bogaczowice, pow. Wałbrzych, gm. Stare Bogaczowice – ruina
- Strzegom, pow. Świdnica, gm. Strzegom – XVIII w., ruina, wiatrak prochowy
- Suszki, pow. bolesławiecki, gm. Bolesławiec – ruina
- Zalipie, pow. Lubań, gm. Platerówka – ruina
- Żarki Średnie, pow. zgorzelecki, gm. Pieńsk – XVIII-XIX w., ruina
- Żółkiewka, pow. Świdnica, gm. Strzegom – stan zachowania bardzo dobry
Wiatraki typu paltrak
- Lubiąż – II poł. XVIII w., stan zły
Wiatraki typu koźlak
- Buszkowice, gm. Ścinawa – 1812 r., stan dobry, brak skrzydeł
- Chocianowiec, pow. Polkowice, gm. Chocianów – XVIII w., stan dobry
- Duchowo, gm. Milicz – 1671 r., stan bardzo dobry, wiatrak można zwiedzać w każdą sobotę i niedzielę w godz. 13.00 do 17.00.
- Lutynia, pow. Środa Śląska, gm. Miękinia – 1845 r., stan średni
- Kudowa-Zdrój, Pstrążna, pow. Kłodzko – koźlak z Jabłowa w pow. wałbrzyskim obecnie na terenie Muzeum Kultury Ludowej Pogórza Sudeckiego,
- Kudowa-Zdrój, Czermna, pow. Kłodzko – koźlak ze wsi Potok pod Sandomierzem na terenie prywatnego gospodarstwa „Szlak Ginących Zawodów”
- Zawieścice, gm. Góra – ruina, (spalony, została tylko podmurówka – stan 2021)
- Żuchlów, pow. Góra, gm. Niechlów – z 1745 r., stan zły
Pingback: Lubrza (666) – Kaczawska Korona